Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 13 - İstiklal Savaşı'nı Vahidettin'e Mal Etmek İstiyorlar ?

Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı Bölüm 13 İstiklal Savaşı'nı Vahidettin'e Mal Etmek İstiyorlar VAHİDETTİN NEDEN ...

Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı

Bölüm 13

İstiklal Savaşı'nı Vahidettin'e Mal Etmek İstiyorlar

VAHİDETTİN NEDEN ANADOLU'YA KENDİSİ GEÇMEMİŞ

   Yazımızın önceki sayfalarında işbirlikçiliğini örnekleriyle açıkladığımız Vahidettin'i aklamak için N.F.Kısakürek tarafından yazılan Vahidettin  isimli saçmalıklar dizisi bir kitapta hayali bir sahne kuruluyor ve bu sahnede Vahidettin ile M.Kemal yazar tarafından konuşturuluyor. Kaldı ki Cuma selamlığı sonrası Vahidettin efendi  güya Mustafa Kemal'e şöyle diyor :

 "Hatıra şöyle bir sual gelebilir: Ya siz, Padişah ve Halife olara niçin bizzat Anadolu'ya geçip milli şahlanışı ve yüksek merkeze kavuşturmayı düşünmüyorsunuz? Niçin bizzat Anadolu ayaklanmasının başına geçmiyorsunuz? Böyle bir teşebbüs, hareketi başlamadan boğmak, boğulmasına sebep olmak neticesini doğurur. Eğer ben gizlice hazırlanıp Anadolu'ya ve milli mukavemetin başına geçecek olursam, bu teşebbüsü milli kıyamı en üst derecesine çıkarır amma milletimiz için bir felaket, intihar gibi bir şey olur. O zaman İtilaf Devletleri şu anki tereddütlü vaziyetlerini bir anda değiştirirler. Toplanırlar, işin aldığı önem karşısında topyekün üzerimize saldırılar ve topyekün tasfiyemize giderler. Hareketi de, artık ikinci bir davranışa imkân bırakmamacasına bastırırlar. Bu da artık sulhe ve yeniden şart koşma imkanına kökünden sed çeker." [1]( Vahidettin,s.161)

  Halbuki düşmanın tereddütü yoktur. Altı gizli anlaşmayla Osmanlı Devletini parçalayıp çökertmeyi kararlaştırmışlar, Vahdettinin hükümdarı olduğu ülkenin dört bir yanına girmişler, mütareke anlaşmasını şakır şakır çiğniyorlar, orduyu soyup soğana çevirmişler, donanmaları sarayınızın burnunu dibinde demirli. Doğu Anadolu için ne tasarladıkları belli, son olarak Yunanlıları da İzmir'e çıkartmışlar. Niyetlerini hala mı anlamadınız? Anlamanız ve tereddütten kurtulmanız için daha ne yapmaları gerekiyor?[2] (Turgut Özakman, Age s. 263)  Hangi şart koşma imkânı? Neyin şartını ne zaman koymuş bu hünkâr? Üstelik Sevres Andlaşması, topyekün tasfiye değil de neydi? Hangi İstanbul Hükümeti hangi zamanda bir şart ileri sürdü? Damat Ferit hükümeti, önüne uzatılan Sevres Andlaşmasını bile kuzu kuzu imzalamadı mı?

Samiha Ayverdi ise bakınız konuya nasıl yaklaşıyor:

"Sultan Vahideddin, bir yandan tarihi ve milli hazinelerin yağmalanmaması, bir yandan da İstanbul'dan ayrılmasının siyasi mahzurları (sakıncaları) yüzünden, tahtının yanında kalmaya mecburdu. Nitekim Anadolu'ya geçmeden evvel M. Kemal Paşaya, 'oğlum, ben İstanbul'dan ayrılırsam düşman, hem ecdat hazinelerin mahveder, hem de şehri bir daha geri alamayız. Onun için sen git, ben burayı beklemeye mecburum' demişti. İşte bu mecburiyet yüzündendir ki milli mücadeleyi kötüler görünüyor ve ona karşı kuvvet sevk ediyor, başta M.Kemal Paşa, kuvayı milliyecileri idama mahkûm ediyor, fetvalar çıkartıyordu."  [3]( Türk Tarihinde Osmanlı Asırları, 3. C.,s.193)

  Toplumda belli bir misyonu üstlenmiş insanların böyle Tanığı, belgesi, kanıtı, mesneti  olmayan bu tür hayal ürünü cümleler kullanarak yazdıkları yazılar  tarihe ne katar ki?

  Hep birlikte, ben Vahidettin'i ya da M.Kemal'i severim ama gerçeği daha çok severim diyebilsek, acı da olsa, ön yargılarımız bir yana bırakıp, gerçeği içimize  sindirmeye razı olsak, ne kadar çok sorun çözülecek. [4]( Turgut Özakman, Age s. 263)

K.Mısıroğlu: 

"Sultan Vahideddin, İstanbul'da oturmayarak Anadolu'daki milli harekâtın başına geçseydi, hiç şüphesiz müstevliler (istilacılar) İstanbul'a bir daha çıkmamak üzere yerleşirlerdi. (Sultan Vahideddin) onların tahammül edilmez baskılarına rağmen, cephelerden son zafer müjdeleri gelinceye ve Refet Paşa kumandasında bir kısım milli kuvvet vaziyete hakim oluncaya kadar, İstanbul'daki acı ve elemli günleri, göz yaşlarını içine akıtarak geçirmek suretiyle İstanbul'un elimizde kalmasını temin etmiştir."  [5]( S.Mücahitler,s.97 vd)

V.Vakkasoğlu: 

"Padişah işgalcilerin elinde tam manâsıyla esirdi  ve istediği şeyi yapmaktan çok uzaktı. İkinci ve daha önemli sebep ise, Padişah İstanbul'u  bir terk etseydi, bir daha dönemeyecek, şehir otomatikman işgal kuvvetlerine devredilmiş olacaktı." [6]( Bu Vatanı Terk Edenler,s. 50; Son Bozgun, 1, C., s.147.)

Vahidettinciler işgalcilerin elinde esirdi diyorlar ancak  Vahidettin, esir olduğunu kesin olarak reddediyor, Kemalistlerin halkı aldatmak için uydurdukları bir hikaye olduğunu söylüyor.[7]( 21 Mart 1922 de, Rumbold'la yaptığı görüşmedeki sözleri, Jeschke, İng. Belgeler,s.161)

Vahidettin'in Anadolu'ya neden geçmediğinin Avukatlığına soyunanlar caba kendilerine şu soruyu bir sorsalar:

Acaba  Padişah Vahidettin mütarekeden sonra Üsküdar'a bile geçmiş mi?

Vahdettin Mustafa Kemal'i Anadoluya gönderirken acaba aklının ucundan bile onun kendisine tavır koyarak Milli Mücadeleyi başlatacağını bilseydi acaba gönderir miydi?

Üsküdar'a bile geçmeyi düşünmeyen Anadolu'yu tamamıyla kafadan silerek tahtını tacını kurtarma peşine düşen Vahidettinden bahsediyoruz.

İngilizler gelir gelmez görüşme yollara arayıp daha hiçbir talep yokken bile Türkiye'yi bölme ve parçalara ayırarak İngilizlere teslim etme planını kendisi sunan, 15 yıl İngiltere Sömürgesi olmayı kabul etmeye razı olduğunun beyanını imzalayarak İngiliz komutanına teslim eden bir hünkâr nasıl olacakta Anadolu'ya geçip bu vatanı kurtaracak?

Acaba Vahidettin bunu bir saniye bile düşündü mü?

Böyle bahane ve mazeretler aramak, ucuz edebiyat yapmak, biri ötekini tutmaz hayali sahneler ve düzmece tarihler yazmak yerine, dişlerini sıkıp şu gerçeği bir itiraf edebilseler, masal söylemeye gerek kalmayacak: 'Ne yazık ki son Padişahın yaşı, sağlığı, sinir sistemi alıştığı hayat düzeni, cesareti, kültürü, yaman bir kurtuluş savaşının başına geçmeye uygun ve yatkın değildi.' Diyebilseler mesele hallolacak..

Ancak asıl amaç başka . AMAÇ ATATÜRK VE TÜRK MİLLETİNİN YAPTIĞI MİLLİ MÜCADELEYİ YOK FARZ EDEREK  BU MİLLETİN TARİHİNİ TERS YÜZ EDEREK MİLLİ ŞUUR SAHİBİ OLMASINI ÖNLEMEK, YENİ BİR İSTİKLAL SAVAŞI İLE KARŞI KARŞIYA KALDIĞI ZAMAN BAŞTAN KAYBETMİŞ VE KENDİNE GÜVENİ KALMAMIŞ BİR RUH HALİNE SAHİP OLMASINI SAĞLAMAK!! Mesele Vahidettin’i korumak değil Milli şuuru yok etmek İstiklal savaşını yok farz etmek Türk çocuklarını Mankurtlaştırmak!!!

Nitekim başarılı da oldular. Bu gün Türkiye yine bir istiklal savaşı ile karşı karşıyadır ve  ne yazık ki Türk Milletinin hali 1919 Türkiye'sindeki tablodan farklı değildir!

Bu hale nasıl geldik? İşte böyle geldik ve halen böyle gidiyoruz!!

Nereye gidiyoruz?

Uçuruma gidiyoruz!!!

İŞBİRLİKÇİLER TÜRK MİLLETİNE OLAN KİNLERİNİ VAHDETTİN'İN ARKASINA  SAKLANARAK SERGİLİYORLAR

16 Mayıs 1919 günü Cuma selamlığına katılan Mustafa Kemal  Paşa, Padişah ile Yıldız Sarayı'nda son görüşmesini yaptığı sırada, padişah kendisine;

  "Paşa, Paşa! Şimdiye kadar bu devlete çok hizmet ettin. Bunların hepsi artık bu kitaba (tarih kitabı) girmiştir. Bunları unutun, asıl şimdi yapacağın hizmet hepsinden mühim olabilir. Paşa, Paşa! Devleti kurtarabilirsin!" 

hitabında bulunmuştur.  [8]( F.Rıfkı Atay, Atatürk'ten Hatıralar (1914-1919), Ankara 1965, s. 122.) Mustafa Kemal Paşa bu görüşmede üzerine düşeni yapacağını, elinden gelen gayreti göstereceğini ifade ederek selamlıktan ayrılmış; Padişah da kendisine bu ziyaretin anısına altından bir altın kol saati hediye ederek,  [9]( F.Rıfkı Atay, aynı eser,s.123)  yeni görevinde başarılar dilemiştir. [10] (Bk.Atay, Aynı eser,s.122-123. ayrıca bk. Jaeschke, Kurtuluş Savaşı ile ilgili İngiliz Belgeleri,s.96)Verilen bir kaç hediye ufak bir torbaya konulur, Mustafa Kemal'de bu hediyeleri koltuğunun altına alır. [11](Koltuk altına alınan bu küçücük torbanın içinde H.Hüseyin Ceylan'ın dediği gibi 40.000 altın yoktur. Olması da mümkün değil Çünkü 300 kilo tutuyor. Hasan mezarcı, Abdurrahman Dilipak'ın dediği gibi Milyonlarca kağıt para veya altın yoktur. Çünkü devletin böyle bir parası bulunmadığı gibi o gün için bu meblağın kapsadığı alanı hesaplarsak onları taşımak için de Bandırma Vapuru gibi ayrı bir gemiye ihtiyaç var.)

Mustafa Kemal'i Anadolu'ya Padişah, Sadrazam ve ilgili Hükümet üyeleri seçip gönderdiler. Seçkin bir komutan olduğuna, Samsun ve havalisindeki sorunları kendi istekleri doğrultusunda çözebileceğine inanıyorlardı.  [12] (Padişah ve devlet yöneticilerinin Atatürk hakkındaki olumlu düşünceleri için bkz: Tanse, I/86, 232; Aydemir (1969), I/391; Jaeschke, s. 108; Kinross, s. 242; Mikusch.s.190; Bıyıkoğlu, s. I/35; Uluğ, s. 38)

Yetkilerin genişletilmesini sağlayan ise Atatürk'ün diplomatik akılcı gayretleri ve atik davranışları idi. Onun bu görevlere atayanlar belki de Atatürk'ün belirttiği gibi "şaşkınlık" [13] (Söyle, I/7) ve "aymazlık" [14] (Y.Nadi,s.82)  içerisindeydiler. Şu bir gerçek ki, Atatürk'ün gerçek amacını bilmiyorlardı. Bilselerdi kesinlikle böyle bir görev vermezlerdi. Asıl üzerinde durulması gereken mesele budur.

Mustafa Kemal'de Anadolu'daki sorunları Hükümetin amaçladığı biçimde çözebilecek güç ve koşullar da vardı. Hem Alman ve Enver karşıtıydı hem de İttihat Terakkili değildi.[15] (İğdemir, I/149-155; 156-160; A. S. D. IV/1-8.)İngilizlerle herhangi bir çelişkiye girmemiş, sürekli onları okşamıştı. [16]  (Kinross, s. 231; Avcıoğlu (1974) I/121 v.d.; Jaeschke,s.98 v.d.)Yukarıda da izah edildiği gibi, Mustafa  Kemal Paşa Anadolu'ya geniş hükümet yetkisiyle gönderilmekte idi.[17]( BOA. MVM., nr: 215,s.115; Gn.Kur. ATASE Arşivi: 1-1 Kls: 11, Ds. 164 F.1, 1-2.)  Ancak ne İngilizler, ne de Padişah ve hükümet; Mustafa Kemal Paşa'nın yakınları olan Genelkurmay Başkanı Cevat Paşa ve Genelkurmay II. Başkanı Kazım Paşa'ya verdiği ipuçlarındaki düşüncelerini bilmiyorlardı. [18] (Aydemir, Tek Adam c.1, s. 394; Bıyıklıoğlu, aynı eer, c.I, s. 102; Kinross, Aynı eser, s. 252) Gerek hükümet, gerekse saray şimdilik Mustafa Kemal Paşayı [19]( Naşit Hakkı Uluğ,  Siyasi yönleriyle Kurtuluş Savaşı, İstanbul 1973, s. 30, 40.) destekliyorlardı. [20]( Dr. Zekeriya Türkmen, s. 909)

Padişah'ın "devleti kurtarabilirsiniz" [21]( ASD., C.I,s.15) sözü görev verilen paşalara verilen görevler sırasında görevin ehemmiyetini belirten sözlerle ilgilidir. Tekrar özetlersek Mustafa Kemal'in Harbiye nezaretince seçilişinin bir nedeni onun iyi bir komutan olması görevini en iyi şekilde yaparak Sarayın ve Hükümetin yürütmekte olduğu iş birlikçi politikaya destek sağlayacağı gibi sadece Türk çetelerine karşı koymakla kalmayacak Rum çetelerini de tesirsiz hale getirecektir.[22]( İstanbul hükümetleri Sina Akşin s.285—286) Anadolu'nun çeşitli yerlerinde beliren Kuvayı Milliye veya şuraları ortadan kaldırmak, bölgede dağınık olarak varolan silah ve cephanenin bir an önce toplattırılarak depolara biriktirilmesini sağlamak, İtilaf Devletlerinin istekleri dışında bir harekette bulunmakla, onların şikâyet ettikleri olayların önüne geçmek, görev bölgesinde mütareke hükümlerine işlerlik kazandırmaktı.[23]( BOA.DUIT., nr:68/23; Nitekim Atatürk,8.7.1932 tarihinde Enver Behnan Şapolyo'ya tutturduğu notlarında da bunları zikretmişti. Bk.Şapolya, Kemal Atatürk ve Milli Mücadele Tarihi, İstanbul 1958,s.299,302.)

Vahidettin'in gözünde, İtilaf devletlerinin yakındıkları konuları çözmek, onları hoşnut etmek "memleketi ve halkı bu siyasetin doğru olduğuna" inandırmak, "bu siyasete karşı gelen Türkleri bastırmak [24]  (Sina Akşin, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele Mutlakiyete Dönüş (1918-1919), Cem Yayınevi,1992, s. 282-283)Devlete yapılacak en büyük hizmetti.” Ona göre devletin kurtuluşu buna bağlıydı.

Yani Mustafa Kemal'e verilen görev bizim anladığımız ve gerçekleşen tarzda vatanı kurtarmak değil Vatanı kurtarmak için oluşabilecek faaliyetleri önlemekti. Verilen görev emri de bu mahiyette olup Mustafa Kemal'in Anadolu'ya gönderiliş sebebi budur.

"Devleti Kurtarabilirsin"  sözün biraz manidar olmasının sebebi Vahidettin'in kardeşi II Abdülhamit gibi vehimli [25]( Sabahattin Selek, Anadolu İhtilali, Burçak Yayınevi, 4. Baskı,  İstanbul Matbaası, 1968, s. 45)  olmasından da  olabileceği gibi Padişah'ın Atatürk'e söylediklerini değerlendirebileceğimiz üçüncü bir durum daha söz konusudur  o da Vahidettin'in o anki bir ruhsal durumu ile zor şartların meydana getirdiği acizliğin sonucu olabilir.

Bu konuda Araştırmacı yazar Baki Öz şöyle diyor: 

"Vahidettin her ne kadar teslimiyetçi bir politika izlese de bu sözler konuşulurken Yunanlılar İzmir'e çıkıyorlardı. İstanbul işgal edilmişti. İşgalci devlet gemileri sarayın karşısında demirlemiş ve top namlularını sarayın pencerelerine doğrultmuşlardı. Böylesi bir durumda söylenen bu sözler o anki psikolojik ortamın çırpınışları  ve Vahidettin'in  içinde bulunduğu çaresizliğin belirtileri olarak da değerlendirilebilir.  M. Kemal'i de şaşırtan bu sözler bilinçli söylenmiş sözler değil, acizliğin yarattığı şaşkınlıkla da olabilir çünkü, eğer ülkeyi kurtarma doğrultusunda bir amaç taşısaydı bunu M. Kemal'e açıkça söylerdi, tasarılarını açıklardı, isteklerini belirtirdi. Böyle bir davranışını görmüyoruz. M. Kemal'e değil,  hiç kimseye de bu doğrultuda bir görüş belirtmesi yok. Bu nedenle bu sözleri o anki ruhsal durumun ve şaşkınlığın belirtileri olarak düşünüyor olabilir. Öyle ki bundan sonra da Kurtuluş Savaşı yanlısı hiç bir tutumu görülmüyor. İngiltere'nin M. Kemal'i geri çağırma isteklerine tümüyle uyuyor. Mustafa Kemal ve kadrosunu ölümle cezalandırıyor. Anadolu halkının M. Kemal'den kopmasını amaçlayan fetvalar göndertiyor. Halife ve Kuvai İnzibatiye Orduları kurdurtarak Anadolu'ya saldırtıyor. Yer yer Anadolu'yu ayaklandırıyor. Türk milletinin kurtuluşunu engellemek için ne gerekiyorsa yapıyor." [26]( Baki Öz, Age s. 57-59.)

     Padişah Vahidettin'in isteklerinden şunlar doğru olabilir. Pontus Devleti'nin kurulmasını Enver Paşa'nın Anadolu'ya girmesini, Sovyet düşüncesinin sızmasını önlemek. Bu noktalarda ortak düşünüle bilirler. Vahidettin bu tür isteklerde bulunabilir, M. Kemal de bu istekleri paylaşmış olabilir. [27] (Akşin,s.297.) Yoksa, Anadolu'da milli direniş örgütleri kurmasını, milli savaşıma girmesini, kongreler düzenlemesini, demokratik bir devlet kurmasını kesinlikle istememiştir. Dahası Anadolu'daki milli, özgürlükçü ve demokratik gelişmelerin bastırılmasını, kendi merkezi mutlakıyetini sağlayarak bir diktatörlüğün kurulmasını, İngiliz isteklerinin yerine getirilerek yumuşak bir barışın yapılması ortamının yaratılmasını istemiştir. M. Kemal'de  [28] (Olaya daha değişik açıdan yaklaşan.Y.Küçük "sert" bulduğu Sovyet araştırıcısı Noviçev'in yargısına şöyle yer veriyor: Noviçev M. Kemal'e verilen yönergenin İçişleri ve Savaş Bakanlarının ortak kararları olmasını bu yetki alanına giren  kesimin bir bölümünün yabancı işgali altında bulunmasını göz önüne alarak bu olayda toplumsal bir öz olduğu sonucuna varıyor ve M. Kemal'e verilen yönergede, toplumsal hareketleri bastırma görevini bulunduğun ileri sürüyor. Dolayısıyla M. Kemal'in Anadolu'ya gönderilmesindeki amacın askeri bir diktatörlük kurarak bu gelişmeleri bastırmak, Bolşevizm akımını yok etme, geniş halk yığınlarındaki devrimci birikimi, Türkiye'nin burjuvazisi ve toprak ağalarının çıkarları için kullanmak olduğunu söylüyor. Bkz. Küçük, ıı/708 v.d. Aşırı düşünce üretmenin sonucu olan bu görüşte haklı yargılar da yok değil. Kaldı ki emperyalizmin denetimindeki İstanbul Hükümetinin bu yollu amaçları, M. Kemal yoluyla tersine çevrildi. Halk üzerinde baskıya dayanan askeri diktatörlük kurulmadığı gibi, oluşan devrimci birikim M. Kemal'in önderliğinde emperyalizme karşı savaşım verdi.)Padişah ve İstanbul yönetiminin M. Kemal'i Anadolu'ya görevlendirirken neler istiyor, neler bekliyordu; Atatürk'ün 8.7.1932'de E. B. Şapolyo'ya tutturduğu notlarında açıkça görülür. Vahidettin'in M. Kemal'e verdiği direktif şudur:

 "Amaç Samsun ve çevresinde Rumlara zulüm eden Türkler'i yola getirmektir. Sonra da Anadolu'nun çeşitli yerlerinde beliren Kuvayi Milliye'yi ortadan kaldırmaktır. (..) Bütün umut, yenen devletlerin istekleri dışında bir harekette bulunmamaktır. Onların şikayet ettiği olayları da önlemek gerekir"  [29] (Şapolyo, s. 299, 302)

Kaldı ki yaptığımız araştırmalarda görüldüğü gibi Atatürk'ün bu açıklaması tarihin gerekçeleri ve belgelerle tamamıyla örtüşen bir açıklamadır.

Millî Mücadeleyi ve Atatürk'ü milletin gözünden düşürmek isteyenler, "Atatürk'ü, Vahidettin göndermeseymiş, Atatürk vatanı kurtarmazmış"  diyorlar. Onlara göre "Mustafa Kemal'i keşfeden, seçen ve sandıklar dolusu altın vererek Anadolu'ya gönderen tek basiretli insan Vahidettin'miş". Veya "Madem Mustafa Kemâl'i Vahidettin göndermiş, İstiklâl Savaşı'nın kahramanı da o sayılırmış!" diyorlar.

Aslında bu kavga kimisi sözde din tacirliğine soyunmuş dönme devşirme ve Türk düşmanı bir güruhun İstiklal Savaşına olan kızgınlıkları ile Türk milletinden tarihin intikamını almak için uydurdukları hakikat trenine bağlı yalan vagonlarıdır.

İngiliz veya Amerikan mandası olmamamızın Türkiye'nin bölünüp parçalanmamasının işbirlikçilerin evlatlarındaki kinin yansımasıdır.

( Not : Olaya daha değişik açıdan yaklaşan.Y.Küçük "sert" bulduğu Sovyet araştırıcısı Noviçev'in yargısına şöyle yer veriyor: Noviçev M. Kemal'e verilen yönergenin İçişleri ve Savaş Bakanlarının ortak kararları olmasını bu yetki alanına giren  kesimin bir bölümünün yabancı işgali altında bulunmasını göz önüne alarak bu olayda toplumsal bir öz olduğu sonucuna varıyor ve M. Kemal'e verilen yönergede, toplumsal hareketleri bastırma görevini bulunduğun ileri sürüyor. Dolayısıyla M. Kemal'in Anadolu'ya gönderilmesindeki amacın askeri bir diktatörlük kurarak bu gelişmeleri bastırmak, Bolşevizm akımını yok etme, geniş halk yığınlarındaki devrimci birikimi, Türkiye'nin burjuvazisi ve toprak ağalarının çıkarları için kullanmak olduğunu söylüyor. Bkz. Küçük, ıı/708 v.d. Aşırı düşünce üretmenin sonucu olan bu görüşte yanlıştır. Emperyalizmin denetimindeki İstanbul Hükümetinin bu yollu amaçları varsayıldığında karşılaşacağımız sonuç tam tersidir. Çünkü Emperyalist bütün baskılar ve dikta hevesleri M. Kemal yoluyla tersine çevrildi. Halk üzerinde baskıya dayanan askeri diktatörlük kurulmadığı gibi, oluşan devrimci birikim M. Kemal'in önderliğinde emperyalizme karşı savaşım verdi.)

---

[1]  Vahidettin,s.161

[2]  Turgut Özakman, Age s. 263.

[3]  Türk Tarihinde Osmanlı Asırları, 3. C.,s.193

[4]  Turgut Özakman, Age s. 263.

[5]  S.Mücahitler,s.97 vd

[6]  Bu Vatanı Terk Edenler,s. 50; Son Bozgun, 1, C., s.147.

[7]   21 Mart 1922 de, Rumbold'la yaptığı görüşmedeki sözleri, Jeschke, İng. Belgeler,s.161

[8]  F.Rıfkı Atay, Atatürk'ten Hatıralar (1914-1919), Ankara 1965, s. 122.

[9]  F.Rıfkı Atay, aynı eser,s.123.

[10]  Bk.Atay, Aynı eser,s.122-123. ayrıca bk. Jaeschke, Kurtuluş Savaşı ile ilgili İngiliz Belgeleri,s.96.

[11]  Koltuk altına alınan bu küçücük torbanın içinde H.Hüseyin Ceylan'ın dediği gibi 40.000 altın yoktur. Olması da mümkün değil Çünkü 300 kilo tutuyor. Hasan mezarcı, Abdurrahman Dilipak'ın dediği gibi Milyonlarca kağıt para veya altın yoktur. Çünkü devletin böyle bir parası bulunmadığı gibi o gün için bu meblağın kapsadığı alanı hesaplarsak onları taşımak için de Bandırma Vapuru gibi ayrı bir gemiye ihtiyaç var.

[12] Padişah ve devlet yöneticilerinin Atatürk hakkındaki olumlu düşünceleri için bkz: Tanse, I/86, 232; Aydemir (1969), I/391; Jaeschke, s. 108; Kinross, s. 242; Mikusch.s.190; Bıyıkoğlu, s. I/35; Uluğ, s. 38.

[13]  Söyle, I/7

[14] Y.Nadi,s.82.

[15] İğdemir, I/149-155; 156-160; A. S. D. IV/1-8.

[16] Kinross, s. 231; Avcıoğlu (1974) I/121 v.d.; Jaeschke,s.98 v.d.

[17] BOA. MVM., nr: 215,s.115; Gn.Kur. ATASE Arşivi: 1-1 Kls: 11, Ds. 164 F.1, 1-2.

[18]  Aydemir, Tek Adam c.1, s. 394; Bıyıklıoğlu, aynı eer, c.I, s. 102; Kinross, Aynı eser, s. 252.

[19] Naşit Hakkı Uluğ,  Siyasi yönleriyle Kurtuluş Savaşı, İstanbul 1973, s. 30, 40.

[20] Dr. Zekeriya Türkmen, s. 909.

[21] ASD., C.I,s.15.

[22] İstanbul hükümetleri Sina Akşin s.285--286

[23] BOA.DUIT., nr:68/23; Nitekim Atatürk,8.7.1932 tarihinde Enver Behnan Şapolyo'ya tutturduğu notlarında da bunları zikretmişti. Bk.Şapolya, Kemal Atatürk ve Milli Mücadele Tarihi, İstanbul 1958,s.299,302.

[24] Sina Akşin, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele Mutlakiyete Dönüş (1918-1919), Cem Yayınevi,1992, s. 282-283

[25] Sabahattin Selek, Anadolu İhtilali, Burçak Yayınevi, 4. Baskı,  İstanbul Matbaası, 1968, s. 45

[26] Baki Öz, Age s. 57-59.

[27] Akşin,s.297.

[28] Olaya daha değişik açıdan yaklaşan.Y.Küçük "sert" bulduğu Sovyet araştırıcısı Noviçev'in yargısına şöyle yer veriyor: Noviçev M. Kemal'e verilen yönergenin İçişleri ve Savaş Bakanlarının ortak kararları olmasını bu yetki alanına giren  kesimin bir bölümünün yabancı işgali altında bulunmasını göz önüne alarak bu olayda toplumsal bir öz olduğu sonucuna varıyor ve M. Kemal'e verilen yönergede, toplumsal hareketleri bastırma görevini bulunduğun ileri sürüyor. Dolayısıyla M. Kemal'in Anadolu'ya gönderilmesindeki amacın askeri bir diktatörlük kurarak bu gelişmeleri bastırmak, Bolşevizm akımını yok etme, geniş halk yığınlarındaki devrimci birikimi, Türkiye'nin burjuvazisi ve toprak ağalarının çıkarları için kullanmak olduğunu söylüyor. Bkz. Küçük, ıı/708 v.d. Aşırı düşünce üretmenin sonucu olan bu görüşte haklı yargılar da yok değil. Kaldı ki emperyalizmin denetimindeki İstanbul Hükümetinin bu yollu amaçları, M. Kemal yoluyla tersine çevrildi. Halk üzerinde baskıya dayanan askeri diktatörlük kurulmadığı gibi, oluşan devrimci birikim M. Kemal'in önderliğinde emperyalizme karşı savaşım verdi.

[29] Şapolyo, s. 299, 302.

• 
  Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 01 - Hakikat Trenine Takılan Yalan Vagonları
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 02 - Atatürk Samsun'a Neden Gönderildi ?
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 03 - Mondros Türklerin Ölüm Fermanıydı !
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 04 - Milletin Haklarını Kendisinin Araması
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 05 - İstiklal Savaşı Fikri Atatürk'te Ne Zaman Başladı ?
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 06 - İstiklal Savaşı Fikri Kazım Karabekir'den Mi Çıktı ?
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 07 - İstiklal Savaşı'nda Ali Fuat Cebesoy ve Mehmet Ali Bey
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 08 - Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'ya Gönderilmesi Hazırlıkları
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 09 - Mustafa Kemal'e Kimler Yardım Etti ?
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 10 - Verilen Talimatlar ve Alınan Yetkiler
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 11 - Damat Ferit Atatürk Görüşmesi
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 12 - Ata Samsun'a Çıkıyor !
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 13 - İstiklal Savaşı'nı Vahidettin'e Mal Etmek İstiyorlar ?
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 14 - Samsun'a Çıkış ile İlgili Gerçek Dışı İddialar 1
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 15 - Samsun'a Çıkış ile İlgili Gerçek Dışı İddialar 2
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 16 - Düzmece Nemrut Mustafa Paşa İdamları
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 17 - İstiklal Savaşı'nda İstanbul Basını ve İşbirlikçiler
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 18 - Vahidettin'in Onayladığı İdamlar
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 19 - Fetvalar ve Vahidettin'in Sorumluluğu
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 20 - İstiklal Savaşı'nda Vahidettin İhaneti
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 21 - İstiklal Savaşı'ndaki Vahidettin Yalanları
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 22 - İstiklal Savaşı'nda Vatan Haini Portresi
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 23 - 25.000 Lira Verildiği İddiası
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 24 - Türk Milletine Olan Nefret
• Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 25 - Tarih Dergilerinin İddialarına Cevap

Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı Anasayfa