--> Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 04 - Milletin Haklarını Kendisinin Araması | Türk Asya - Asian Turkish, Тюрки России

Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 04 - Milletin Haklarını Kendisinin Araması

0 0 Pazartesi, Haziran 9

Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı Bölüm 04 Milletin Kendi Haklarını Kendisinin Araması "MİLLETİN KENDİ HAKLARINI KEND...

Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı

Bölüm 04

Milletin Kendi Haklarını Kendisinin Araması



"MİLLETİN KENDİ HAKLARINI KENDİSİNİN ARAMASI”

Ateşkes Antlaşması, Mustafa Kemal'i Suriye Cephesi'nde buldu. Mustafa Kemal, 7. ordu komutanıydı. Öncelikle Ordu'daki Alman subaylar tasfiye edildiğinden Yıldırım orduları Grup Komutanı Alman Liman Von Sanders'e daha Anlaşmanın imzalandığı gün İstanbul'a dönmesi bildirilmiştir. Sanders, aldığı emir üzerine, ertesi gün Adana'dan birliklerine yayınladığı emirde komutayı Mustafa Kemal'e devrettiğini bildirmiş, aynı gün Adana'ya gelen Mustafa Kemal, komutayı devr almıştır.  [1]( HTVD, sayı 27, ves. 690, s. 696, 697)

   Yıldırım orduları Grubu Komutanı Mustafa Kemal Paşa Adana'dan Sadrazam Ahmet İzzet Paşa'ya bir telgraf çekerek Mondros Ateşkesi'nin bazı hükümlerinin  açıklanmasını istemiş ve ne gibi önlemler alınması gerektiğini sorar.

    Ahmet İzzet Paşa Mustafa Kemal'e "… Toros tünellerinin İtilaf Devletlerince işgali yalnız bir muhafaza mahiyetini haizdir… Kuvvei işgaliyenin nereden geleceği ve miktarı İngiliz Kumandanlığı tarafından bildirilir"  cevabını verir [2]( Seha L. Meray - Osman Olcay, Osmanlı İmparatorluğu'nun Çöküş Belgeleri, AÜSB Yayınları No: 409, Anara, 1977,s.2.)



    Bu cevap üzerine İstanbul hükümetinden ümidini kesen Mustafa Kemal, 5 Kasım'da, Adana'da Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ile yaptığı görüşmede "…

ARTIK MİLLETİN BUNDAN SONRA KENDİ HAKLARINI KENDİSİNİN ARAMASI VE MÜDAFAA ETMESİ, BİZLERİN DE MÜMKÜN OLDUĞU KADAR BU YOLU GÖSTERMEMİZ VE BÜTÜN ORDU İLE BERABER YARDIM ETMEMİZ LAZIMDIR." Diyordu. [3]( Age,s.3.)

     Mondros Ateşkesi'nden sonra Mustafa Kemal'in aldığı ilk tavır bu biçimde ifadesini bulmuştu. Bu sözler Milli kurtuluş hareketinin başlangıç bildirisi sayılabilir. Nitekim Mustafa Kemal, Adana'da bulunduğu sırada, Adana'nın ileri gelenlerinin ve gençlerinin düşman işgaline karşı direniş göstermelerini ve aralarında bir örgüt kurarak hazırlanmalarını sağlamaya çalışmıştır.[4](Damar Arıkoğlu, Hatıralarım, İstanbul, 1961, s. 71'den aktaran Hazma Eroğlu, Türk devrim Tarihi, 2. Baskı, Anara, 1970,s.54)

   Mustafa Kemal, Türk milletini kurtarmak yolundaki kararını Mondros Ateşkesi'nin imzalanmasından sonra Adana'da Yıldırım orduları Grubu Komutanı iken verdiğini, 15.3.1923'te Adana Türk ocağındaki konuşmasında şöyle anlatmıştır:

"Bende bu vakayiin ilk teşebbüs hissi bu memlekette, bu güzel Adana'da vücud bulmuştur… O zaman memleket ve milletin nasıl bir âtiye sürüklenmekte olduğunu görmüştüm ve buna mümanaat için derhal teşebbüsatta bulunmuştum. Fakat o zaman için bu teşebbüsümü müsmir kılmak mümkün olamadı." [5]( Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri II, Derleyen nimet Unan, Türk İnkılâp tarihi Enstitüsü Yayınları: 1, 2. baskı, Ankara, 1959, s. 113)

    Mondros Ateşkesi'nden sonra Savunma Bakanlığı (Harbiye Nezareti), 18661896 doğumlu askerlerin Salı verileceğini bildiren buyruğu yayınlamıştı. Bunun üzerine Mustafa Kemal, Sadrazam İzzet Paşa'ya 5 Kasım'da bir telgraf çekerek gerekli önlemler alınmadan ordular Salıverilir ve İngilizlerin her dediğine boyun eğilecek olursa isteklerinin önüne geçilemeyeceğini bildirdi.

  Aynı gün Mustafa Kemal, komutası altındaki kuvvetlere, İskenderun'a asker  çıkarılması durumunda gerekirse silah kullanarak bu duruma engel olunması buyruğunu verdi.

    6 Kasım 1918'de Mustafa Kemal Sadrazam Ahmet İzzet Paşa'ya bir telgraf çekerek İskenderun'a çıkacak İngilizlere karşı ateş buyruğu verdiğini bildirmişti. 7 Kasım'da Padişah buyruğuyla Yıldırım Orduları Grubu ve 7. Ordu Karargâhı kaldırıldı. Mustafa Kemal Savunma Bakanlığına bağlı olarak çalışmak üzere İstanbul'a çağrıldı.

   Sadrazam Ahmet İzzet Paşa, 8 Kasım'da, İskenderun'u tehdit eden İngiliz işgali nedeniyle Mustafa Kemal'e gönderdiği telgrafta:

"… Müracaat vukuunda şehrin tahliye ve teslim olunması zımnında icabedenlere tebligatı seriya ifası lazımdır… gevşeklik göstermemek şartıyla bu aczımızın dikkat nazarında bulundurulması ve söz ve hareketlerimizin buna uydurulması memleket selameti için elzemdir." 

Diyerek davranış biçimini belirlemiş, buna karşılık Mustafa Kemal anı gün gönderdiği telgrafta:

"… acz ve zaafımız derecesini pek âlâ bilirim, bununla beraber, devletin yapmaya mecbur olduğu fedakârlığın derecesini de tayin ve tahdit etmek lazım geleceği kanaatını muhafaza ederim…" demiştir. [6](Dr. Utkan Kocatürk, age,s.5. Ord. Prof. Yusuf Hikmet BAYUR, Türkiye Devletinin Dış Siyasası, Türk Tarih Kurumu, 1995, s. 29 -35)

   Nihayet İzzet Paşa 10 Kasım da Mustafa Kemal'i makine başına çağırarak İstanbul'da bulunmasının uygun olacağını bildirmiş, Mustafa Kemal’de elinde kalan 2. Ordu'yu Nihat Paşa'ya devrederek aynı gün İstanbul'a hareket etmiştir.[7]( HTVD, sayı 29, ves, 760-761; TİH, c.1,s.63; TİH, c.IV,s.5.) Mustafa Kemal hatıratında bu olayın neticesini "Ben bu imadan İstanbul'da buhranlı vaziyetler geçirildiğini anlayarak zaten kumanda ettiğim gurup lağvedilmiş olduğundan İstanbul'a hareket ettim." [8] (Bk. Uluğ İğdemir, Atatürk'ün yaşamı, Ankara 1988,s.148) şeklinde açıklıyor.

MUSTAFA KEMAL ÇIKIŞ YOLLARI ARIYOR

         13 Kasım 1918'de, Itilaf devletleri, savaş gemilerinden kurulan büyük bir filo Çanakkale Boğazı'nı geçerek İstanbul'a girmiştir. Amiral Caltrope buraya çıkacak Itilaf Devletleri Askeri Kuvvetlerinin Rusya'ya gönderileceğini bildirmiş ise de, İstanbul resmen olmasa da fiilen işgal edilmiş bulunuyordu. Osmanlı Hükümeti'ne ait bir çok resmi ve özel binalara el konulmuştu.

     Mustafa Kemal'in Anadolu'ya geçmeden önce İstanbul'da kaldığı altı aylık süre, Milli Mücadele Hareketi'nin başlangıcını oluşturan hazırlık dönemidir. Bu dönem yakın tarihimizde, yeni Türk devletinin yapılanmasında siyasi ve fikri temellerin oluştuğu fevkalade önemi haiz tarihi hadiseler silsilesi ile doludur.[9]( Prof. Dr. E. Semih Yalçın  Doç.Dr. Mustafa Turan, Yrd. Doç.Dr. Mustafa Ekincikli  Şarika Gedikli; Mili Mücadele'nin Lideri : Mustafa Kemal Paşa, Türk Inkılap Tarihi ve Atatürk ilkeleri, Siyasal Kitabevi, Ankara 2003 , s. 156.) Mustafa Kemâl, 13 Kasım günü Adana treninden inip Haydar Paşa rıhtımına ayak basınca, 62 düşman gemisinin zafer bayraklarını açarak İstanbul limanına girdiğini görür. Mustafa Kemâl büyük bir üzüntü içerisinde gemileri ve zafer çığlıklarını izler.. Sonra kaşları çatılır... Yüzünde gergin ve kararlı bir ifade belirir. Arkadaşlarına dönerek "Geldikleri gibi giderler" der.



     Yorgun ve üzgün bir halde sanki, Bizans'ı yeniden fethediyormuşçasına çılgınlık yapan Rumların ve Levantenlerin arasından geçerek Beyoğlu’naki Perapalas'a gelir.

       Itilaf donanmasının İstanbul'a geldiği gün başkente ulaşan Mustafa Kemal, iki gün önce Tevfik Paşa'nın hükümet kurduğunu öğrenmiş, fakat yeni bir hükümet kurulması ve kendisinin de burada yer alması yolunda mücadele etmeye başlamıştır. Ilk görüşmeyi 15 Kasım'da Padişah'la yapmış, Tevfik Paşa hükümeti konusunda onu uyarmış. Padişah da ordunun kendisine karşı tutumu konusunda Mustafa Kemal'in ağzını yoklamıştır. [10] (Ati, 16 Kasım 1918; Akşin ,age,s.87.)



      Mustafa Kemal'in İstanbul'da bulunduğu süre içerisinde düşüncesi, henüz Mebuslar Meclisi'nde güven oyu almamış bulunan Tevfik Paşa kabinesine, mecliste güven oyu verilmesini önleyerek, iş başına milli ülküye bağlı, azim ve kuvvet sahibi bir kabinenin  geçmesini sağlamaktı. Bu fikrini tanıdığı ve güvendiği arkadaşlarına, bir kısım milletvekillerine de kabul ettirmiştir. Bunu yeterli görmeyerek, mecliste toplanan milletvekillerine de düşüncelerini açık olarak anlatmış ve o gün için alınacak tek tedbirin kabineye güven oyu vermemek olduğunu izah etmiştir .Uzun tartışmalardan sonra bu hususi toplantıda bulunan milletvekilleri kabineyi düşürmeye karar vermelerine rağmen Sadrazam Tevfik Paşa, istediği güvenoyunu mecliste, tartışma bile olmadan almıştır.

     Dinleyici localarından birinde meclisin çalışmalarını takip etmiş olan ve o günkü neticeden hiç memnun kalmayan Mustafa Kemal bu durumu şöyle anlatır. 

"Ne yalan söyleyeyim, şaştım. Benim teklifimi kabul ettiklerini söyleyen mebus sayısı küçümsenecek gibi değildi. Hem bunlar arasında sözlerinin ve mevkilerinin çok nafiz olduğu sanısını verenler vardır. Fakat ne var ki Meclis duygularının bir an önce bin renk alabileceğinden habersiz ve uzak kalan benim gibi bir askerin o andaki şaşkınlığına da taacüb edilmez. Bu acayip fikirler ve duygular toplamından çıkmak için çok beklemedim, Osmanlı Mebusan Sarayı'nı derhal terk ettim."

       Evet! Bu ikinci bir hâyâl kırıklığıdır. Ancak o yılmayarak muhakkak bir kapı aralamak azmindedir. Oteline varır ve hiç tereddüt etmeden telefonu kaldırır (19. Kasım 1919) Saray'ı bulur, Padişah'tan kendisini kabul buyurmasını talep eder. Hemen kabul edileceğine inanır. Ortadaki durumun vehametini ve ülkenin gidişatını Padişah'la görüşerek onu etkileyeceğinden emindir. Biraz geç de olsa Padişah'ın hafta sonunda  Cuma selâmlığından sonra onu kabul edeceği bildirilir. 22 Kasım 1919 günü Padişah ve Mustafa Kemâl Paşa, Cuma selâmlığı sonrasında bir saate yakın görüşürler. Bu görüşmeden tatmin edici bir netice çıkmaz. Padişah, Mustafa Kemal'in düşündüklerini anlatmasına imkân bırakmayarak, ordunun, komutan ve subaylarının Mustafa Kemal'i çok sevmelerine binaen kendisine bir fenalık gelmemesini temin etmesini istemişti.[11]  (F.Rıfkı Atay, 19 Mayıs, Ankara, 1944, s. 6 vd.; F. Rıfkı Atay, Atatürk'ün Bana Anlattıkları, Istanbul, 1955, s. 91 vd.; E.Semih Yalçın, "Mütareke Döneminde Mustafa Kemal Paşa'nın Istanbul'daki faaliyetleri", Tarih Araştırmaları Dergisi, 1995, s. 28,s.185. vd.) Buna karşılık Mustafa Kemal'in kendisi aleyhine hazırlanan herhangi bir harekete dair bilgisinin olup olmadığı sorusuna, Padişah kesin bir cevap vermemekle beraber, o gün için değilse bile ilerisi için böyle bir ihtimali mümkün gördüğünü istemeyerek ifade etmişti. [12] (Prof. Dr. E. Semih Yalçın Age  s. 156157.)

     Mustafa Kemâl, kurtuluş yollarını anlatmaya çalışmakta, ancak Padişah sürekli olmadık bahislere dalmakta ve emniyeti için bağlılık istemektedir.



     Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'ya geçmeden önce, İstanbul'daki davranışları üzerine Prof. Jaeschke şunları anlatmaktadır.

Talat Paşa çekilmeden biraz evvel, daha cephede iken Mustafa Kemal, Padişaha Ahmet Izzet Paşa'yı sadrazam yapmasını tavsiye eder ve kendisinin de Harbiye Nazırlığına getirilmesini ister. Aynı maksat için, İstanbul'a geldikten sona, belki de 1919 yılı Şubat ayı sonlarına kadar, kendi tabirince "Vatana ciddi hizmetler"de bulunmak amacıyla çalışır. Padişahı bu yola getirmek için bütün gayretleri boşa gider. Tersine, Vahidettin, Mustafa Kemal'i, kendisinin güttüğü "anlaşma politikası"na çekmeye çalışır. Ona: "Sen akıllı bir kumandansın. Tecrübesiz arkadaşlarınızı aydınlatacağınıza eminim" der. [13]( Tevfik Bıyıklıoğlu, Atatürk Anadolu'da 19191921, Kent Basımevi, Ekim 1981, s. 3334. BTTD, sayı 2, s.5; Falih Rıfkı Atay, Atatürk'ün Hatıraları 19141919, Tükiye Iş Bankası, Ankara, 1965,s.83.)

      Mustafa Kemal'in İstanbul'da geçirdiği dönem, bir takım arayışlarla doludur. Bunun en önemli kısmı herhalde Tevfik Paşa hükümetleri aleyhindeki kulis çalışmalarıdır. Eski dahiliye Nazırı Fethi Bey'in çıkardığı Minber gazetesine ortak olmuştur. Bu gazete, Tevfik Paşa aleyhine, siyasi tarihimizde az rastlanabilecek şiddetli bir muhalefet yürütmüştür. [14]( Zeki Sarıhan, Kurtuluş Savaşı'na Ikili Iktidar, Kaynak Yayınları, s.7778.)

    Mustafa Kemal Paşa, İstanbul'daki faaliyetlerinde esas olarak  hükümet kurmak, olmazsa kurulacak hükümete Harbiye Nazırı olmak  ya da mebus olarak meclise girmek arzusunda idi. Önce duruma  tepeden müdahale edecek bir çare bulmaya çalışıyordu.  O, bu  faaliyetleri sırasında ayrıca Ittihat ve Terakki Cemiyeti yetkilileri ile  yakınlaşmayı, Meclisi Mebusan Eski Reisi Ahmet Rıza Bey'le [15] (Ahmet Rıza  Bey (18591930), II. Meşrutiyeti hazırlayan siyasi önderlerdendir. Gazeteci ve politikacı olarak tanınmıştır. Jön Türklerin lideri olarak tanınır. II. Abdülhamit idaresinin  takibi üzerine Paris'e gitti. 1889 yılında Paris'de Osmanlı Ittihat ve Terakki cemiyetini kurdu. Ahmet Rıza Bey, Paris'te Meşveret gazetesini yayınladı. Fransız  sosyologlarından Augusto Comte'un etkisinde kalarak Positivizmi benimsedi. II. Meşrutiyetin ilanından sonra oluşturulan Mebusan Meclisinin başkanlığına seçildi.  1912 yılında Ayan Meclisi üyeliğine getirildi. Mütareke döneminde sadrazam olmak için çaba sarf etiyse de başarılı olmadı. Vahidettin tarafından Ayan meclisi  başkanlığına getirildi. 1919 yılında Paris'e yerleşti. Kurtuluş Savaşından sonra Türkiye'ye döndü. )

temas kurmayı düşündüğü gibi, dönemin önde gelen asker devlet adamlarından Ahmet Izzet Paşa ile de temasa geçmek niyetinde idi.[16] (Sina Akşin, Istanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele, Istanbul 1983,s.125133. )  Ne yazık ki, Mustafa Kemal'in bu düşüncelerini uygulamaya koyması mümkün olmadı. Mustafa Kemal Paşa'nın İstanbul'da bulunduğu sırada yapmayı düşündüğü bir diğer faaliyeti ise Itilaf Devletleri temsilcileri ile görüşmelerde bulunarak çözüm yoları aramaktı.[17]
(Minber gazetesi, 1918 sonu 1919 başı 50 sayı olarak yayımlanan günlük siyasi gazetedir. Sahipliğini Ali Fethi (Okyar) Bey'in, sorumlu müdürlüğünü, dr. Rasim  Ferit (Talay) Bey'in yaptığı gazetenin kuruluş sermayesine Mustafa Kemal Paşa'nın da katkısı bulunmuştur. Mütareke döneminde milliyetçi, dinamik bir hükümet  kurulması, meclisin fesh edilmemesini ve Mustafa Kemal Paşanın Harbiye Nazırı olmasını öneren, Tevfik Paşa kabinesinin düşürülmesini savunan yayınlar yaptı.  Gazete Ittihatçı liderlerden Cavit Bey tarafından da desteklendi. Gazete ayrıca Mustafa Kemal Paşanın kamuoyunda tanıtılmasına yönelik yayınlar da yaptı.)

  Bütün bunlar Atatürk'ün bir macera adamı olmadığının İstiklal  savaşı yapmak için harekete geçmeden önce  bütün yolları denemek ve işi mevcut yasalar ve görünür yolları deneyerek halletmek arzusundan kaynaklanıyordu.

Mustafa Kemal'in Minber gazetesini yayınlaması da [18] (Dr. Zekeriya Türkmen, 19 Mayıs 1919 Mustafa Kemal Paşanın Samsuna Çıkışı, Türkler Ansiklopedisi 15. cilt, s.905.) dahi mütaree Dönemi İstanbul'unda gerçekleştirmeye çalıştığı bir dizi faaliyetler, işgal güçlerinin baskı ve tazyikleri nedeniyle istenilen sonuca ulaşamadı. Mustafa Kemal Paşa, Nutuk adlı eserinde asıl amacını, Osmanlı Devleti'nin o sırada içinde bulunduğu şartları kısaca açıkladıktan sonra, "tek karar vardı o da milli egemenliğe dayalı, tam bağımsız bir Türk devleti kurmaktı" diye belirtir. O, yine Nutuk'ta İstanbul'dan çıkmadan önce düşündüğü ve Samsun'a ayak basar basmaz uygulamaya başladıkları kararı şöyle açıklar: "Temel ilke, Türk milletinin onurlu, saygın bir millet olarak yaşamasıdır. Bu ancak tam bağımsız olmakla sağlanabilir." [19] (Kemal Atatürk, Nutuk, c.I, Ankara 1987,  Meb Yay., s.8)





[1]  HTVD, sayı 27, ves. 690, s. 696, 697.
[2]  Seha L. Meray - Osman Olcay, Osmanlı İmparatorluğu'nun Çöküş Belgeleri, AÜSB Yayınları No: 409, Anara, 1977,s.2.
[3]  Age,s.3.
[4] Damar Arıkoğlu, Hatıralarım, İstanbul, 1961, s. 71'den aktaran Hazma Eroğlu, Türk devrim Tarihi, 2. Baskı, Anara, 1970,s.54.
[5]  Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri II, Derleyen nimet Unan, Türk İnkılâp tarihi Enstitüsü Yayınları: 1, 2. baskı, Ankara, 1959, s. 113.
[6]  Dr. Utkan Kocatürk, age,s.5. Ord. Prof. Yusuf Hikmet BAYUR, Türkiye Devletinin Dış Siyasası, Türk Tarih Kurumu, 1995, s. 29 -35
[7] HTVD, sayı 29, ves, 760-761; TİH, c.1,s.63; TİH, c.IV,s.5.
[8] Bk. Uluğ İğdemir, Atatürk'ün yaşamı, Ankara 1988,s.148
[9] Prof. Dr. E. Semih Yalçın  Doç.Dr. Mustafa Turan, Yrd. Doç.Dr. Mustafa Ekincikli  Şarika Gedikli; Mili Mücadele'nin Lideri : Mustafa Kemal Paşa, Türk Inkılap Tarihi ve Atatürk ilkeleri, Siyasal Kitabevi, Ankara 2003 , s. 156.
[10] Ati, 16 Kasım 1918; Akşin ,age,s.87.

[11] F.Rıfkı Atay, 19 Mayıs, Ankara, 1944, s. 6 vd.; F. Rıfkı Atay, Atatürk'ün Bana Anlattıkları, Istanbul, 1955, s. 91 vd.; E.Semih Yalçın, "Mütareke Döneminde Mustafa Kemal Paşa'nın Istanbul'daki faaliyetleri", Tarih Araştırmaları Dergisi, 1995, s. 28,s.185. vd.
[12] Prof. Dr. E. Semih Yalçın Age  s. 156157.
[13] Tevfik Bıyıklıoğlu, Atatürk Anadolu'da 19191921, Kent Basımevi, Ekim 1981, s. 3334. BTTD, sayı 2, s.5; Falih Rıfkı Atay, Atatürk'ün Hatıraları 19141919, Tükiye Iş Bankası, Ankara, 1965,s.83.
[14] Zeki Sarıhan, Kurtuluş Savaşı'na Ikili Iktidar, Kaynak Yayınları, s.7778.
[15] Ahmet Rıza Bey (18591930), II. Meşrutiyeti hazırlayan siyasi önderlerdendir. Gazeteci ve politikacı olarak tanınmıştır. Jön Türklerin lideri olarak tanınır. II. Abdülhamit idaresinin takibi üzerine Paris'e gitti. 1889 yılında Paris'de Osmanlı Ittihat ve Terakki cemiyetini kurdu. Ahmet Rıza Bey, Paris'te Meşveret gazetesini yayınladı. Fransız sosyologlarından Augusto Comte'un etkisinde kalarak Positivizmi benimsedi. II. Meşrutiyetin ilanından sonra oluşturulan Mebusan Meclisinin başkanlığına seçildi. 1912 yılında Ayan Meclisi üyeliğine getirildi. Mütareke döneminde sadrazam olmak için çaba sarf etiyse de başarılı olmadı. Vahidettin tarafından Ayan meclisi başkanlığına getirildi. 1919 yılında Paris'e yerleşti. Kurtuluş Savaşından sonra Türkiye'ye döndü.
[16] Sina Akşin, Istanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele, Istanbul 1983,s.125133.
[17]Minber gazetesi, 1918 sonu 1919 başı 50 sayı olarak yayımlanan günlük siyasi gazetedir. Sahipliğini Ali Fethi (Okyar) Bey'in, sorumlu müdürlüğünü, dr. Rasim Ferit (Talay) Bey'in yaptığı gazetenin kuruluş sermayesine Mustafa Kemal Paşa'nın da katkısı bulunmuştur. Mütareke döneminde milliyetçi, dinamik bir hükümet kurulması, meclisin fesh edilmemesini ve Mustafa Kemal Paşanın Harbiye Nazırı olmasını öneren, Tevfik Paşa kabinesinin düşürülmesini savunan yayınlar yaptı. Gazete Ittihatçı liderlerden Cavit Bey tarafından da desteklendi. Gazete ayrıca Mustafa Kemal Paşanın kamuoyunda tanıtılmasına yönelik yayınlar da yaptı.
[18] Dr. Zekeriya Türkmen, 19 Mayıs 1919 Mustafa Kemal Paşanın Samsuna Çıkışı, Türkler Ansiklopedisi 15. cilt, s.905.
[19]  Kemal Atatürk, Nutuk, c.I, Ankara 1987,  Meb Yay., s.8

Etiketler:

SHARE:

Twitter Facebook Google Pinterest

COMMENTS

BLOGGER
Yorum Gönder
DISQUS
Ad

12 Hayvanlı Türk Takvimi,13,1914-1918 Birinci Dünya Savaşı,1,3 Mayıs Türkçülük Günü,6,Abdaliye Devleti,1,Adile Ayda,1,Adilşahlar,1,afganistan özbekleri,8,Ahıska Türkleri,2,Ahlatşahlar (Ermenşahlar,2,Ahmet Cevdet Paşa,2,Ahmet Gürses,2,Ahmet Şafak,2,Akhunlar (Eftalitler),2,Akılcı Seçim Taktikleri,1,Akkoyunlular,2,Alâiye Beyliği,1,Alev Alatlı,6,Ali Suavi,1,Alparslan Türkeş,4,Altay Dergi,12,altın elbiseli adam,4,Altın Orda Devleti,1,Anau Uygarlığı,2,Araz Elsəs,1,Arsaklılar Devleti,1,Artuklular,3,Astrahan Hanlığı,2,Atabetü’l-Hakayık,1,Atatürk,34,Atatürkün Samsuna Çıkışı ve Vahidettin Taner Ünal Araştırmaları,27,Attila,5,Avarlar,9,Avrupa Hun Devleti,9,Aydınoğulları,1,Azerbaycan,53,Babür İmparatorluğu,2,Bakü Hanlığı,1,Balkarlar,5,Banu Avar,5,Başkurtistan,33,Behmenîler,1,Berendi Türkleri,1,Beridşahlar,1,Bəxtiyar Vahabzadə,1,Bilge Kağan,5,Buhara Hanlığı,1,Bulgarlar,7,Büyük Selçuklu Devleti,7,Büyük Timur İmparatorluğu,5,Candaroğulları (İsfendiyaroğulları),1,Celal Sengör,1,Celayirliler,1,Cengiz Özakıncı,3,Çanakkale Savaşı,2,çevrimiçi kindle mobi epub pdf oku,633,Çevrimiçi Saadettin Gömeç Makalesi Oku,41,Çevrimiçi Ziya Gökalp oku - internetten Ziya Gökalp oku - online Ziya Gökalp oku,38,Çobanoğulları Beyliği,1,Çu Devleti,1,Çuvaşistan,13,Dağıstan,4,Danişmendliler (Danişmendoğulları),3,Dede korkut,8,Delhi Türk Sultanlığı,2,Derbent Azerileri,1,Dımaşk Atabegliği,1,Dilmaçoğulları Beyliği,1,Divanü Lugati't Türk,9,Doğu Türkistan,20,Dulkadiroğulları Beyliği,1,Ebulfez Elçibey,6,Emir Timur,5,Enver Paşa,2,Erbil Atabegliği,1,Eretna Beyliği,1,Ermeni Soykırımı Yalanları,2,Eşrefoğulları,1,Etice-Hurrice,3,Eyyübiler,2,F. M. Dostoyevski MEB klasik Çevrimiçi Oku,25,Fuzuli,3,Gagavuzya,10,Ganira Pashayeva,1,Gayaz İshaki,1,Gazali,1,Gazneliler,2,Gence Hanedanlığı,1,Germiyanoğulları,2,Gök Bilge Hüseyin Nihal Atsız,62,Göktürkler,32,Güncel,34,Güneş Dil Teorisi,1,haber,7,habertürk,7,Hakasya,11,Halil İnalcık,2,Hamidoğulları,1,Harezmşahlar,1,Haydarâbad Nizamlığı,1,Hazar İmparatorluğu (Hazarlar),6,Hive Hanlığı,1,Hoca Ahmet Yesevi,1,Hokand Hanlığı,1,Hulkar Abdullaeva,20,Hulki Cevizoğlu,1,Hun İmparatorluğu,15,Irak Selçukluları,3,İbn Bibi,1,İhşidoğulları Beyliği (İhşidîler),1,İlber Ortaylı,2,İldenizliler,1,illüstrasyonlu Türkçü - Pantürkist Video Ali Can Meydan Yapımları,4,İnaloğulları Beyliği,1,İnançoğulları (Lâdik Beyliği),1,internetten kitap oku,624,iskitler,20,İsmail Gaspıralı,3,izleti,277,İzmir (İzmiroğulları,1,İzmiroğlu) Beyliği,1,Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti,1,Kanglı/Kanklı Türkleri,1,Karaçay,14,Karahanlılar Devleti,6,Karakalpakistan,2,Karakoyunlu,1,Karamanoğulları (Karamanoğlu),1,Karasioğulları,2,Karay Türkleri,2,Karluklar,2,Kasım Hanlığı,1,Kaşgar Turfan Hanlığı,3,Kaşgarlı Mahmut,6,Kaşkay Türkleri,3,Kazakeli,44,Kazan Hanlığı,1,Kazım Karabekir Paşa,3,Kemal Ermetin,1,Kerkük Türkleri,1,Kırgızlar,27,Kırım Özerk,9,Kimekler (Kimek Devleti),4,Kirman Selçukluları,1,kitab o'qı,60,kitap oku,624,kitep oxu,60,kitop oka,60,Kuman Kıpçak Türkleri,12,Kumuklar,3,Kuşanlar,2,Kutadgu Bilig,7,Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti,1,Ludîler,1,Macarlar ve Türkler,9,Mahmut Esat Bozkurt,2,Massagetler - Tomris,5,Mehmet Kaplan,1,Memlükler (Memlûk Devleti),4,Mengücekler,1,Mengücekoğulları),1,Mengücükler (Mengücükoğulları,1,Menteşe),1,Menteşeoğulları (Menteşeoğlu,1,Milli Mücadele национальная борьба в Турцию national struggle for Turkey,14,Moğol İmparatorluğu,15,Muhammed Emin Resulzade,4,Murat Bardakçı,3,Mustafa Şokay,1,Mustafa Yıldızdoğan,1,Nahçıvan,2,Nejdet Sançar,3,Nesimi,1,Nihat Genç,1,Nogay Hanlığı,5,Nursultan Äbişulı Nazarbayev,2,Oğuz Boyları Damgaları-Tamgaları,29,Oğuz Kağan,13,Oğuz-Yabgu Devleti,6,online çevrimiçi internetten osmanlıca oku,449,online kitap oku,624,online turkish book read,624,orhun_orkun_kadim_türk_dili,45,Osmanlı İmparatorluğu,18,osmanlıca kitap oku,449,ottoman books read,449,ottoman history book,449,Ön Türkler,320,Özbek Eli,20,Peçenek Türkleri,3,Pervaneoğulları Beyliği,1,Prof Dr Kazım Mirşan,49,Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu,4,proto turks,312,Ramazanoğulları,1,Reha Oğuz Türkkan,3,Rıza Nur,4,Sabarlar ( Sabar Devleti),2,Sâcoğulları (Sâcîler),1,Safevî Devleti (Safevîler),4,Safeviler,7,Saha Türkleri,13,Sâhibatâoğulları (Sahib Ataoğulları),1,Saka Türkleri,11,Salgurlular,1,Saltuklu Beyliği (Saltuklular,2,Saltukoğulları),1,Saruhanoğulları,1,Sayan Altay Türkleri,17,Sekel Yazısı,5,Selaattin Eyyübi,1,Selçuklu Kartalı Afşin Bey,1,senseizm,77,Serdengeçti Dergisi Çevrimiçi Oku 1950,24,Sibir Hanlığı,2,Sökmenliler),1,Suriye Selçukluları,1,Sümerliler,21,Şəhriyar,2,Tabgaçlar (Tabgaç Devleti),2,Taner Ünal ile Tarih ve Siyaset Yazıları,111,Taner-Ünal-e-kitap-pdf-makaleler-tarih-oku-okuttur-epub-ebook-read-Bilig-Bitig,68,Tataristan,24,Tekeoğulları,1,Tengri Tanrı Allah,4,Tolunoğulları Beyliği,3,Tuğluklular,1,Turan ensemble,6,Turan Yazgan,1,turan_halklari_turanic_people_hajra_turan-turkestan-turks,72,Turania People - Grand Asian Turkestan - Turkish Public - Азия Туран Туркестан,2,turcarum imperatore,311,Turkic Republics and Communities Türk Dünyası Bağlantı Zincirleri,11,turkish bookcase,60,Turkish stamps,312,Tuva Türkleri,7,Türgişler (Türgiş Devleti),1,Türk Asya,150,Türk Bahar Bayramı Nevruz,2,Türk Belgesel,56,Türk Denizliği Piri Reis,2,Türk Dili,142,Türk Din Anlayışı,54,Türk Dünyası Derlemeler,11,Türk Film,5,Türk Kültür ve Sanatı,192,Türk Ocakları,2,Türk Okçuluğu,2,Türk Sergiler,28,Türk Türkmen mitolojisi karakterleri - Turkish mythology characters - Турецкие символов мифология,41,Türk ve Türkiye Tarihi,213,Türk_mitolojisi-Turkish_mythology-Турецкий_мифология,43,Türkçe Tarih Dergisi,3,Türkçü Dergi,1,Türkiye,68,Türkiye Selçuklu Devleti,3,Türklerde Bilim,18,Türkmenler,24,Uğur Mumcu,2,ultra-türkler,2,Urum Türkleri,2,Uygurlar,33,Yakutistan,16,Yaşar Kalafat,1,Yazarlar,3,Yusuf Akçura,4,Zeki Velidi,6,Zengîler,2,Ziya Gökalp,5,кiтап oxu,60,кiтапхана oqı,60,мәдениет,60,мәлiмет,60,мәлiмет ұсыну,60,Тюрки России,12,
ltr
item
Türk Asya - Asian Turkish, Тюрки России: Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 04 - Milletin Haklarını Kendisinin Araması
Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı 04 - Milletin Haklarını Kendisinin Araması
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixZgt4j30_iI_saVWVi2KOYqcO4OQtO8xQaheoHw_YT0ge8UmvVsWCPK5ipfgFjo62XOX0czE10CCyqEIM6VZg6tjXkWbP93ZDpk83ntF-KEswncdmaZjYxgx-UYuRhR56SzDGeOtFO1MY/s1600/ahmet+izzet+pa%C5%9Fa.png
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixZgt4j30_iI_saVWVi2KOYqcO4OQtO8xQaheoHw_YT0ge8UmvVsWCPK5ipfgFjo62XOX0czE10CCyqEIM6VZg6tjXkWbP93ZDpk83ntF-KEswncdmaZjYxgx-UYuRhR56SzDGeOtFO1MY/s72-c/ahmet+izzet+pa%C5%9Fa.png
Türk Asya - Asian Turkish, Тюрки России
https://turkasya.blogspot.com/2014/06/ataturkun-samsuna-cks-04-milletin.html
https://turkasya.blogspot.com/
https://turkasya.blogspot.com/
https://turkasya.blogspot.com/2014/06/ataturkun-samsuna-cks-04-milletin.html
true
8698665457039130098
UTF-8
Tüm Konular Yüklendi Hiç Konu Bulunamadı Hepsini Göster Dahası.. Cevapla Cevap Verme Sil By Anasayfa Sayfalar Konular View All Size Önerdiğimiz ETiket Arşiv Arama Yap Tüm Konular İsteğinizle herhangi bir gönderi eşleşmesi bulunamadı Anasayfaya Dön Pazar Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec just now 1 minute ago $$1$$ minutes ago 1 hour ago $$1$$ hours ago Yesterday $$1$$ days ago $$1$$ weeks ago more than 5 weeks ago Followers Follow THIS PREMIUM CONTENT IS LOCKED STEP 1: Share to a social network STEP 2: Click the link on your social network Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy Table of Content