ESKİ TÜRKÇE GÖK BİLİMİ TERİMLERİ Osman Kabadayı Eski Türklerde Astronomi ve Kozmoloji “Orta Asya Türk tarihi M.Ö. 8000’lere ve ha...
ESKİ TÜRKÇE GÖK BİLİMİ TERİMLERİ
Osman Kabadayı
Eski Türklerde Astronomi ve Kozmoloji
“Orta Asya Türk tarihi M.Ö. 8000’lere ve hatta çok daha eskilere kadar götürülmektedir. Arkeologlar tarafından bugün de sürdürülmekte olan kazılarda, taş devrinden kalma çanak ve çömleklere, çakmak taşından ve taştan yapılmış topuz veya kargı biçimindeki silahlara buğday ve arpa yetiştirildiğine ilişkin izlere rastlanmıştır. Daha sonra demir kullanılıncaya kadar, geçen süre içinde hayvanlar evcilleştirilmiş, bakır ve kurşundan çeşitli eşyalar yapılmıştır. İlk defa alaşım olarak bronzu kullanan Türklerdir. Demir devrinden sonra, iklim koşullarının bozulması nedeniyle, Türklerin güneye göç ettikleri görülmektedir. Orta Asya'da atı evcilleştirmişler ve M.Ö. 2800 yılı sıralarında arabayı icad etmişlerdir.
Evrenin çeşitli görünüşlerini, mekan ve zaman içinde tüm evreni kpasayan bir düzen olarak açıklama girişimi Proto-Türk sanılan Çular'a (M.Ö. 1059-249) atfedilmektedir. Çular'a göre evren ve evrenin görünüşleri, gök ve yeryüzünü temsil eden ve birbirini tamamlayan iki zıttan, iki evrensel nefesten oluşmuştur. Çular'ın bu kozmolojisine evrensel olma iddiasında bulunduğundan "Evrenselcilik" ya da "Evrencilik" adı verilmektedir. Çular'a göre evren, silindirik gövdeli ve kubbeli bir otağa ya da üstünde otağ şeklinde şemsiye bulunan iki tekerlekli bir arabaya benzer. Şemsiye 28 bölümdür ve bunlar 28 burcu; arabanın iki tekerleği ise Güneş ve Ay'ı temsil eder.Gök bir kubbe biçiminde, yeryüzü ise dört veya sekiz köşelidir ve deniz içinde yüzer. Kutup Yıldızı ( Altun-Kazguk-Altın Kazık ya da Demir-Kazguk-Demir Kazık)gök kubbenin merkezidir. Bu kubbe altın veya demirrden bir kazık, yani Kutup yıldızı çevresinde muntazam bir hızla döner. Kutup yıldızı göğün hükümdarıdır; göksel tanrının sarayıdır. Etrafındaki yıldızlar hükümdarın ailesine ve etrafındakilere benzer. Burçları taşıdığı düşünülen eklipik çarkı ise buna dik olarak yerleştirilmiştir.Hükümdar ın
arabası Yitiken (Yedi Hanlar, Büyk Ayı Takım Yıldızı), kutup yıldızına
bağlı olarak dairesel hareket yapmaktadır. Bu yıllık takvimi belirler.
Yıllık dolanımın yanında yıldızları taşıyan gök çarkının da dolanımı
vardır. Gökteki bu düzen , yeryüzüne de yansımıştır. Kutup Yıldızı'nın
tam altında Yeryüzü'nün yöneticisi olan hakanın oturduğu kent bulunur.
Ordug adı verilen bu kentin planı da göksel düzeni yansıtır. Nasıl gök,
kutup yıldızının çevresinde dönüyorsa toplumdaki işler de hükümdarın
çevresinde dönmektedir.
http://www.turuz.info/ Sozluk/ 0163-Esgi%20turkce%20gok%20 bilim%20termleri%20%20(239 )(2.547KB).pdf
Osman Kabadayı
Eski Türklerde Astronomi ve Kozmoloji
“Orta Asya Türk tarihi M.Ö. 8000’lere ve hatta çok daha eskilere kadar götürülmektedir. Arkeologlar tarafından bugün de sürdürülmekte olan kazılarda, taş devrinden kalma çanak ve çömleklere, çakmak taşından ve taştan yapılmış topuz veya kargı biçimindeki silahlara buğday ve arpa yetiştirildiğine ilişkin izlere rastlanmıştır. Daha sonra demir kullanılıncaya kadar, geçen süre içinde hayvanlar evcilleştirilmiş, bakır ve kurşundan çeşitli eşyalar yapılmıştır. İlk defa alaşım olarak bronzu kullanan Türklerdir. Demir devrinden sonra, iklim koşullarının bozulması nedeniyle, Türklerin güneye göç ettikleri görülmektedir. Orta Asya'da atı evcilleştirmişler ve M.Ö. 2800 yılı sıralarında arabayı icad etmişlerdir.
Evrenin çeşitli görünüşlerini, mekan ve zaman içinde tüm evreni kpasayan bir düzen olarak açıklama girişimi Proto-Türk sanılan Çular'a (M.Ö. 1059-249) atfedilmektedir. Çular'a göre evren ve evrenin görünüşleri, gök ve yeryüzünü temsil eden ve birbirini tamamlayan iki zıttan, iki evrensel nefesten oluşmuştur. Çular'ın bu kozmolojisine evrensel olma iddiasında bulunduğundan "Evrenselcilik" ya da "Evrencilik" adı verilmektedir. Çular'a göre evren, silindirik gövdeli ve kubbeli bir otağa ya da üstünde otağ şeklinde şemsiye bulunan iki tekerlekli bir arabaya benzer. Şemsiye 28 bölümdür ve bunlar 28 burcu; arabanın iki tekerleği ise Güneş ve Ay'ı temsil eder.Gök bir kubbe biçiminde, yeryüzü ise dört veya sekiz köşelidir ve deniz içinde yüzer. Kutup Yıldızı ( Altun-Kazguk-Altın Kazık ya da Demir-Kazguk-Demir Kazık)gök kubbenin merkezidir. Bu kubbe altın veya demirrden bir kazık, yani Kutup yıldızı çevresinde muntazam bir hızla döner. Kutup yıldızı göğün hükümdarıdır; göksel tanrının sarayıdır. Etrafındaki yıldızlar hükümdarın ailesine ve etrafındakilere benzer. Burçları taşıdığı düşünülen eklipik çarkı ise buna dik olarak yerleştirilmiştir.Hükümdar
http://www.turuz.info/
COMMENTS